Werken met vaste beeldverhoudingen

Bestelt jouw klant een foto van 13x13cm, dan komt de foto in het afdrukproces op een grote rol speciaal papier van 13cm breed. In plaats van de foto over de gebruikelijke (en maximale) 19cm lengte te belichten, gebeurt dat nu over slechts 13cm, waarna de foto wordt afgesneden. Op deze manier zijn alle mogelijke beeldverhoudingen en formaten van 13x13cm tot 13x19cm mogelijk en wordt er niet onnodig papier verspild. De kostprijs van een 13x13cm fotoafdruk is vanwege de breedte evenveel als een 13x19cm afdruk en dat is de reden dat je deze formaten ook voor dezelfde prijs verkoopt.

Hoewel de mogelijkheden in verschillende beeldverhoudingen heel groot zijn, lever ik de foto's voor mijn klanten altijd aan in verhouding 2:3. Bij uitzondering lever ik op verzoek ook in het vierkant, maar nooit in een andere verhoudingen. Door dezelfde standaard beeldverhouding te houden heeft de fotoserie allereerst veel meer eenheid. Ik vind het persoonlijk slordig overkomen als de klant tien foto's op een stapeltje voor zich heeft liggen en deze wel allemaal even hoog zijn, maar nét verschillen in lengte. Net zo belangrijk vind ik het dat mijn klanten met standaard beeldverhoudingen meer mogelijkheden hebben wanneer ze de foto's willen inlijsten. Er zijn namelijk genoeg fotolijsten met een passe-partout voor beeldverhouding 2:3 of 1:1. Voor duidelijk afwijkende beeldverhoudingen heb je  een uniek fotolijstje of een op maat gemaakt passe-partout nodig, welke in de regel beide duurder zijn dan de standaardformaten.

Op het moment dat je foto's in een afwijkende beeldverhouding aanbiedt, kan het dus zijn dat de klant minder bestelt omdat de foto's niet passen in het fotolijstje dat je klant al heeft. Wanneer de klant de foto wel bestelt in het afwijkende fotoformaat, is de kans groot dat deze toch achter een 2:3 passe-partout of lijstje geplaatst wordt. Hierdoor is een deel van de foto niet langer zichtbaar en kunnen lichaamsdelen of andere zaken storend afgesneden worden. Dit is natuurlijk erg zonde omdat de compositie die je bewust hebt gekozen niet meer zo in beeld is. Het is trouwens belangrijk dat je de foto niet te krap kadert, want een foto achter een passe-partout zal altijd een paar millimeter verliezen aan de zijkanten.

Uitsnede bepalen in Lightroom
Om bovenstaande redenen adviseer ik je om foto's standaard aan te leveren in verhouding 2:3. Gelukkig is het ook heel simpel om deze verhouding bij een andere beelduitsnede in Lightroom te behouden. Ga hiervoor naar de Develop/Ontwikkel module en klik op het meest linkse icoontje onder het histogram [link naar histogram artikel]. Door met je muis naar de hoeken of de rand van het beeld te gaan, kun je deze vervolgens slepen en daarmee de uitsnede aanpassen.

Op het moment dat het slotje wat bij de crop module links open staat, dan kun je een vrije uitsnede maken: dit geeft een afwijkend beeldformaat. Staat het slotje gesloten, dan zal de uitsnede te alle tijde in de ingestelde beeldverhouding zijn. Er zal eerst naast het slotje 'Origineel' staan. Dit betekent dat dan de beeldverhouding van je sensor wordt aangehouden. Wanneer je een vrije uitsnede maakt, dan zal er 'Aangepast' komen te staan. Door te klikken op 'Origineel' of 'Aangepast', kun je ook kiezen voor vaste beeldverhoudingen, zoals 2:3 (dit staat er dan als 2x3) of vierkant (1x1).

Is 'Origineel' hetzelfde als 2:3? Nee, in de regel is 'Origineel' nét niet hetzelfde als 2:3. Uit mijn Nikon D700 komen namelijk foto's van 4256 pixels breed en 2832 pixels hoog. Bij een exacte 2:3 beeldverhouding, zou de breedte 2832 : 2 * 3 = 4248 pixels moeten zijn. Dat betekent dat op dit formaat er eigenlijk 8 pixels teveel zijn voor een precieze 2:3 fotoafdruk, waardoor deze 8 pixels niet afgedrukt worden. Deze 8 pixels zijn echter slechts 0,2% van de gehele lengte en daarmee verwaarloosbaar (het valt echt niet op dat er aan elke kant 4 pixels missen). Het is daarom ook geen probleem als je de beeldverhouding in LR met het slotje vaststaat op 'Origineel'. Heeft jouw camera een andere standaardbeeldverhouding (bijvoorbeeld 3:4 van een compactcamera) of heb je de uitsnede toch heel krap gekaderd dan kun je overwegen de uitsnede aan te passen naar 2:3.

Tenslotte zal het de oplettende fotograaf misschien ook opvallen dat een fotoafdruk van 13x19cm ook niet beeldverhouding 2:3 heeft. Belangrijk om te noemen is dat de fotoformaten die je ziet in de bestelgallerij van Oypo, afgeronde formaten zijn. Een fotoafdruk van 13x19cm die geüpload wordt in beeldverhouding 2:3 heeft namelijk een feitelijk formaat van 12.7 x 19.2cm. Op zich is dat heel logisch, anders zou dit betekenen dat er altijd iets van de foto afgesneden wordt en dat jij als fotograaf voor dit formaat een aparte uitsnede moet maken. Een lijstje met de werkelijke (niet afgeronde) afmetingen en de minimale en maximale formaten lees je op de site van Profotonet.

Conclusie
Het is zo simpel om in Lightroom vaste (standaard) beeldverhoudingen voor jouw foto's aan te houden, dan er eigenlijk geen reden is om dit bij je volgende fotosessies niet te doen!

Laura Vink werkt als freelance fotograaf en deelt haar kennis en enthousiasme over fotografie graag met anderen. Vanaf nu deelt ze haar tips en trucs niet alleen via haar website www.vinkacademy.nl maar ook met Oypo. Laura Vink is gespecialiseerd in vrolijke kinderfotografie en gezinsfotografie, maar fotografeert ook nog graag in haar vrije tijd. Ze geeft daarnaast fotografieworkshops en omdat ze anderen graag nog enthousiaster maakt over fotografie, is ze begonnen met VinkAcademy. Op deze site geeft ze fotografielessen en tips aan zowel de beginnende, gevorderde als professionele fotograaf.